"لهو و لعب"، illusione

انبیاء در کار دنیا جبری اند / کافران در کار عقبی جبری اند

جبر در اینجا یعنی احساس می کند مجبور است ولی نسبت به دنیا کراهت هم دارد. دنیا را نمی پرستد و این دنیا برای او "لهو و لعب"  است. illusionیعنی خیال، می گوئیم ما واقع بینیم و باید illusion نداشته باشیم، بنده مسئله "دنیا"، "عالم امروز"، "واقع بینی"، "رئالیسم و ایده آلیسم" غربی، همه را به حساب ایلوزیون می برم. illusoire یعنی {کسی که} خیالاتی است، توهم می کند، واقع بین یا حقیقت بین نیست. Illusion یعنی چه؟ ludo یعنی لودگی می کند، اصلا illusion یعنی لهو و لعب. این جهان، لهو و لعب است. این معنی در متون هندی قدیم هم هست. این عالم لهو و لعب است. واقع بین یا ضد آن یعنی غیر واقع بین {چه نسبتی} با لهو و لعب کلام الله مجید دارد؟(1) ، من از طیبات این دنیا بهره برمی دارم و در قرب نوافل چنان رفتارمی کنم که مثلا الآن این میز هست بسیار خوب! ولی باید اوقاتی پیدا کنم که بدانم جز او نیست و همه اوست و همه از اوست. {آیا اینکه من از طیبات این دنیا بهره برمی دارم و در قرب نوافل چنان رفتارمی کنم که مثلا الآن این میز هست} معنای آن این است که پس من هم هستم؟ این حجاب است.

"من می اندیشم پس هستم"، "روح هست، جسم هست، خدا هم هست"، {این} سه خدای تثلیث illusion مطلق است، دکارت لهو و لعب زده مطلق است. رئالیست و ایده ئالیست همین طور است، هر دو سر و ته یک کرباسند که آن فراموشی و غفلت است. این دنیا را باید خواسن ولی خواستن این دنیا شرایطی دارد. آن اوقاتی که انسان حتی روی از خلق برمی گرداند، روی او به حق، به الله و یلی الله می رود عبارت از توحید حقیقی و عبادت حقیقی است، آن تعبد است. (غرب زدگی و بحران حوالت تاریخی آن 239 و 240)

1 - لهو و لعب بودن دنیا، چهار مرتبه در قرآن، آن هم در قالب حصر آمده است:
«و ما الحیاة الدنیا الاّ لعب و لهو»(انعام 32)
«و ما هذه الحیاة الدنیا الاّ لعب و لهو»(عنکبوت 64)
«انّما الحیاة الدنیا لعب و لهو»(محمد 30)
«اعلموا انّما الحیاة الدنیا لعب و لهو»(حدید 20) (منبع: Gharaati.ir)