واژه گزینی های فردید

"این مواجهه شعور ظاهر و باطن آقای میبدی و این حقیر سید احمد فردید با یک تلفون بود که ناگهان شروع شد . شعور ظاهر و باطن میگویم و آنرا با آنچه امروز در زبان فارسی ضمیر آگاه و ناخودآگاه تعبیر میشود بیک اعتبار تقریب میکنم و باعتباری دیگر تبعید."(سید احمد فردید،یادداشت) بخوانید, ...ادامه مطلب

 "بنده بعد توضیح خواهم کرد که این کلمه "حظ نفس" با "تن آسانی" هم چم و همگن است. امروز در روزنامه ها فعلا "تن آسائی" می نویسند، اینها اشکالی ندارد، بجای دور یا تسلسل، دورتسلسل می نویسند! همچنین {می نویسند}تن آسائی.  آسودگی و آسایش با آسانی هم چم  است و همگن. این کلمات همریشه هستند. تن به معنی "خود" است، در اوستا هم تن به معنی "خود" است" (در امدی به حکمت معنوی 1351) , ...ادامه مطلب

  مسأله ديگري كه بنده بايد براي شما مطرح كنم مسأله التقاط است و اختلاط، كلمه اختلاط ، خلط ، با كراسيس به يوناني و سرشت فارسي هم ريشه است اگر يك چيزي به هم سرشتيم اين مي‌شود اختلاط ، امتزاج و آميزش , ا, ...ادامه مطلب

"حوالت كه مي‌گويم شعار نيست! بلكه با شعور قرين است -  يا با خودآگاهي -  اما حالا من اگر بخواهم كه بيان كنم حوالت چيست بايد بروم به قضا و قدر، خودش چند صفحه لازم دارد. آنهم بااين الفاظ فاقد ذكر وفكري ك, ...ادامه مطلب

""انگاری" تعبیری است که به یادآوری آقای دکتر فردید در زبان پهلوی نیز درست به معنی "ایسم" بکاررفته است. مثلا در کلماتی چون "دوبن ایست (دو بنیشت)انگاری) به معنی مذهب ثنویت (دوآلیسم) و "نیست ایزد انگاری" به معنی مذهب الحاد"( "کرامت الله موللی، از زیرنویس های "پدیدار شناسی و روان درمانی"), ...ادامه مطلب

"مسأله‌اي كه باز اجمالا به آن تفصيل دادم و باز هم تفصيل خواهم داد مسأله زمان است، زمان عرضي و زمان طولي ، زمان عرضي است و آگاهي، آگاهي منتشر همه كس، يك زمان طولي است كه سيرش شروع مي‌شود مي رود تا قرب فرائض، يك زمان هم بينابين قرب نوافل و فرائض است ، اين زمان معقولات ثاني است زمان اعتباريات حكمي است، بحث حصولي و حضوري از اشياء است, از اسم است".(دیدار فرهی وفتوحان آخرالزمان), ...ادامه مطلب

"یادی هم از نحوه تلقی مرحوم دکتر فردید در مورد "وجود تسببی" بکنیم و ایشان با نوجه به این ساحت از وجود و برای مبرهن ساختن آن از آنچه به نزدیک مارتین هیدگر در این خصوص وجود داشت آن را به صورت "وجود تودستی" Zuhandenheit و "وجود فرادستی" Vorhandenheit و از همینجا قیام در عالم و زمان، تقرر ظهوری و قیام حضوری، وجود مطلق و مطلق وجود برای مخاطبان خود بیان مطلب می کرد."(مختار علیزاده، مقام امن، خردنامه همشهری مهر 86) , ...ادامه مطلب

"بر ما مشخص نیست که وضع این اصطلاح در فارسی از آنِ کیست(هرچند میتوان حدس زد که نخستین بار آن را مرحوم احمد فردید به کار برده است)، امّا در بسیاری از متون ترجمه ی فارسی هایدگر به همین صورت به کار رفته است.  به گمان ما یکی از مواردی که این استفاده مسئله ساز است، ترجمه ی die gelassenheit zu den dingen ( releasement toward things) به "وارستگی از اشیاء" است ("وارستگی:گفتاری در تفکّر معنوی در فلسفه و بحران غرب،انتشارات هرمس، چاپ سوم، 1389 ،محمدرضا جوزی و دیگران، ص 129 ). همان طور که اشاره کردیم بحث هایدگر متضمن مشغولیت با اشیاء است و نه وارستن "از" چیزها، لذا این عبارت باید دستکم به صورت نامتعارف "وارستگی به اشیاء" (1)ترجمه می شد."( مهدی کرد نوغانی، "گلاسن هایت و مساله اراده در تفکر هایدگر" ، نشریه پژوهشهای فلسفی دانشگاه تبریز شماره 18 بهار و تابستان 1395) "صفت gelassen که در لغتنامه ها آن را با «آرام، ملایم، ساکت، خونسرد، متین» معادل گذاشته اند صفت مفعولی از فعل lassen: گذاشتن، اجازه دادن است که معنای اصلی آن رها کردن و دست نزدن است (نک. etymonline.com ذیلlet) اما برای فهم معنای درست این وا, ...ادامه مطلب

انبیاء در کار دنیا جبری اند / کافران در کار عقبی جبری اند جبر در اینجا یعنی احساس می کند مجبور است ولی نسبت به دنیا کراهت هم دارد. دنیا را نمی پرستد و این دنیا برای او "لهو و لعب"  است. illusionیعنی خیال، می گوئیم ما واقع بینیم و باید illusion نداشته باشیم، بنده مسئله "دنیا"، "عالم امروز"، "واقع بینی"، "رئالیسم و ایده آلیسم" غربی، همه را به حساب ایلوزیون می برم. illusoire یعنی {کسی که} خیالاتی است، توهم می کند، واقع بین یا حقیقت بین نیست. Illusion یعنی چه؟ ludo یعنی لودگی می کند، اصلا illusion یعنی لهو و لعب. این جهان، لهو و لعب است. این معنی در متون هندی قدیم هم هست. این عالم لهو و لعب است. واقع بین یا ضد آن یعنی غیر واقع بین {چه نسبتی} با لهو و لعب کلام الله مجید دارد؟(1) ، من از طیبات این دنیا بهره برمی دارم و در قرب نوافل چنان رفتارمی کنم که مثلا الآن این میز هست بسیار خوب! ولی باید اوقاتی پیدا کنم که بدانم جز او نیست و همه اوست و همه از اوست. {آیا اینکه من از طیبات این دنیا بهره برمی دارم و در قرب نوافل چنان رفتارمی کنم که مثلا الآن این میز هست} معنای آن این است که پس من هم هستم؟ , ...ادامه مطلب

دین استاتیک یعنی ایستا دین دینامیک توانمند، ایستمند بنده می گویم و توانمند.(سید احمد فردید، سخنرانی 9/6/59), ...ادامه مطلب

این همه کتاب برداشتند ترجمه کردند، تاریخ های فلسفه، کتاب فروغی که اصلا سیر حکمت نمی دانم بگویم در کجا، سیر فلسفه که نیست آن کتابها، خب پیداست بعد میبینیم تعبیراتی هم آمده که حتی علمای اعلام ما هم گاهی بکار می برند من بکار نمی برم(1) این معنی اش این نیست که آنها چرا، می دانم که چرا بکار می برند خیلی تعبیراتی است. فرض کنید پویائی، اصلا دونامیسم در فلسفه گفتند قوه، انرژی گفتند فعل، تمام هزار سال فلسفه ماست، {در}قرآن قوه معنی دیگری دارد. {در}فارسی دونو یعنی می توانم، همدانی کسی اینجا هست یا نیست ؟ همدانی ندارید؟ اینجا هیچکس نیست؟ اگر یک کسی... بجای "میتونم" می گوید "می دونم"، "دانستن" استعمال می کند، "میتونم" می گوید "می دونم"، هنوز دونو را تلفظ می کند، یعنی می تونم را می گوید می دونم با دونستن این توانستن می شود doneid (؟)دینامیسم که پویائی گفته اند می شود توانمندی. انرژی، ارگ یعنی "ورز"، ارگوس یعنی ورزیدن، بنده می گویم "ورزمندی". (سید احمد فردید، سخنرانی در دانشگاه تهران 3/4/65) 1 – اصل جمله به این صورت بوده است:"من مسئولیت ...بکار نمی برم", ...ادامه مطلب

"دكتر فرديد مي گفت افكار سروش، سر از "آزادي كفورانه اي" در خواهد آورد كه انسان را خود محور نموده و تمناي آزادي از خدا را در نهاد او مي نشاند، حال آن كه آزادي مورد نظر اسلام، "آزادي شكورانه" اي است كه در عبوديت حضرت حق متجلي مي شود و انسان را از تمام تعلقات نفس اماره مي رهاند. من از آن روز كه در بند توام آزادم پادشاهم كه به دست تو اسير افتادم" (ف. گرامی، "گزافه گوئی های دکتر سروش"، وبلاگ زمانه پیش از ظهور25/6/88) , ...ادامه مطلب

"به اصطلاح شما که من استعمال نمی کنم الگویش آن "پاترنش"، "روبر"ش - اصلا "روبر" بهترین تعبیر برای "patte" است، "پاترن" از "قدوه" و "اسوه" به معنای "برش" است من ریشه این لغت را پیدا کردم چقدر پدر و مادر دارد این لغت، برمی داریم می خواهیم خیاطی کنیم یک چیزی را برمی داریم می گذاریم رویش این میشود "پاترن"، "الگو" در واقع بهترین تعبیرش "روبر" است" (سیداحمد فردید، وحدت علوم، سخنرانی 1360)  ,روبر برسون,روبر مرل,روبر دسنوس ...ادامه مطلب

"دادار وجود" "اگر دایره بکشید، وسط دایره بنویسید "او"، "او" مجهول، هویت غیب، او که "دادار وجود" است، او دادار زمان است، او معطی وجود است. الوجود یعطی، الوجود یحدث، الزمان یعطی، الزمان یحدث"(سیداحمد فردید،"غیب هویت، دادار وجود" روزنامه اعتماد 1/6/91)  "داشتار حقیقت" "نه! حقیقت مال ما نیست، ما از آنجهت که شاعریم یا شاعرانه زندگی می کنیم شبان حقیقت یا "داشتار حقیقت" (تعبیر آقای دکتر فردید) و نیوشای حقیقتیم" (رضا داوری اردکانی، شاعران در زمانه عسرت به چکار می آیند، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، فروردین و تیر 1349 شماره 72 و 73 صفحه 316) (1)  1 - سایت واژه یاب به نقل از لغت نامه دهخدا: "دادار. (ص) عادل. دادگر. (آنندراج). عدل به معنی عادل و مرکب است از "داد" و کلمه "ار" که مفید معنی نسبت است. (غیاث). اما این وجه اشتقاق بر اساسی نیست و دادار مرکب از "داد" و "آر" نیست بلکه مرکب از ریشه "دا" به معنی دادن و آفریدن است با پسوند "تار" علامت فاعلی و لغة به معنی بخشاینده و آفریننده است (برهان قاطع چ معین)" می توان احتمال داد که "تار" در کلمه "داشتار" نیز پسوند و علامت فاعلی بوده , ...ادامه مطلب

"اثرات! کلمه "اثر" جمعش می شود "آثار" جوانها! "اثره" یعنی "خودخواهی"، جمعش می شود "اثرات". خطرات! "خطره" یا خطره شیطانی است یا رحمانی غیر از "خطر" است. بجای اینکه بگوئیم "خطرها" یا "مخاطرات"... اخطار درست است به عربی نمی آید می گوئیم خطرات.  نظرات! نظر (نظرات؟) را عبدالرحمن برداشت درست کرد روی بیسوادی، من یادم است - عبدالرحمن فرامرزی - که نظریه غلط است آراء غلط است...." (سیداحمد فردید، سخنرانی منتشر نشده، 3/4/65), ...ادامه مطلب